Τρίτη 9 Ιουλίου 2019

Πλέον, "ιδεογραφίες"

Ο ΙΔΕΟΓΡΑΦΟΣ ιδεογραφεί ιδεογραφίες

(μια ιδέα μπορεί όμως να είναι και ένα ποίημα...)

Ρενάτο Γκουτούζο, "Άνθρωποι που τρώνε καρπούζι", 1948, Λάδι σε καμβά.

Μπαίνοντας στον πέμπτο χρόνο ζωής, το μπλογκ ήρθε η ώρα να πάρει ένα κάπως πιο "επίσημο" όνομα, κάπως πιο "εξωστρεφές", που όμως δεν θα σταματά να υπενθυμίζει το ερασιτεχνικό του πράγματος (όπως το προηγούμενο-"γιατίμπαμπά"): "Ιδεογραφίες (χωρίς ταρίφα)". Πηγή έμπνευσης για το όνομα αποτέλεσε η ελληνική απόδοση ενός κείμενου του 1894 του γάλλου, (πρωτο)σοσιαλιστικών αρχών, κριτικού λογοτεχνίας Μπερνάρ Λαζάρ:

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2019

Ποίημα ΧΙΙΙ


Η μνήμη•
Η μνημη είναι ένα βαρύ εργαλείο για το χέρι του ανθρώπου,
αλλά πολύ αναγκαίο.
Μακάριοι όσοι δεν έχουν επιδιορθώσεις στη ζωή τους να κάνουν. H λογοτεχνία, είπε ο Αντρέ Μπρετόν, είναι ένας από τους πιο θλιβερούς δρόμους που οδηγούν παντού.

(Στη φωτογραφία: Πίνακας του Ρενέ Μαγκρίττ, "Μνήμη", 1948)

Σάββατο 22 Ιουνίου 2019

"Και τώρα τί για τον ΣυΡιζΑ;"


Σημειώσεις για τη φυσιογνωμία του ΣυΡιζΑ σήμερα

Δεν χωράει άλλους!

Κατ' αναλογία με τον όρο «γαλάζια πολυκατοικία» που επινόησε ο Καρατζαφέρης, ο ΣυΡιζΑ μπορεί να παρομοιαστεί με ένα διαμέρισμα-στην αντίστοιχη πολυκατοικία-που ξαφνικά γέμισε κόσμο. Αντί λοιπόν οι ιδιοκτήτες του να το επεκτείνουν, του άλλαξαν διαρρύθμιση για να βολευτούν όλοι και κυρίως τα μικρομεσαία στρώματα που προήλθαν από το ΠαΣοΚ. Οι νέοι επισκέπτες όμως παραμένουν επισκέπτες. Αυτό είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για το μέλλον του, σοσιαλδημοκρατικού πλέον, κόμματος μετά την ήττα (που πρόκειται να συμβεί) στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019.

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2019

Μικρά της Ιστορίας ΧV (Ο τσίφτης Αντρέας Ιωσήφ)

Ο τσίφτης



Ήταν κάποτε ένας νέος και πολλά υποσχόμενος πολιτικός, μόλις 37 χρονών, που, αν και δεξιός, είχε γίνει υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ στην κεντρώα κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα το 1952. Ήταν ο Αντρέας Ιωσήφ, δημοσιογράφος στο επάγγελμα, σύζυγος της επίσης δημοσιογράφου Μαρίας Ρεζάν. Επί κατοχής συνδέθηκε με ταγματασφαλίτικες ομάδες (ο ίδιος έλεγε ότι ήταν Χίτης) και αργότερα, στον Εμφύλιο πόλεμο, δούλευε ως δημοσιογράφος σε ακροδεξιές και δεξιές εφημερίδες ("Ελληνικό Αίμα", "Ακρόπολις" και "Απογευματινή"). Στις 5 Μαρτίου 1950 εκλέχτηκε με την ΕΠΕΚ του Πλαστήρα. Τότε συγκροτήθηκε κυβέρνηση (και εκ νέου μετά τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951) των τριών κεντρώων κομμάτων Πλαστήρα-Σοφοκλή Βενιζέλου-Γεωργίου Παπανδρέου, από την οποία ο ελληνικός λαός ανέμενε να πάρει μέτρα για τον καταλαγιασμό της τρομοκρατίας και για την ειρήνευση. Γενικά, για την ομαλοποίηση του πολιτικού κλίματος, μετά και την ήττα του λαϊκού κινήματος το 1949. Αυτή ήταν κατεύθυνση και της εξόριστης ηγεσίας του ΚΚΕ. Το ίδιο πίστευε και ο Ιωσήφ, ο οποίος άλλαξε τις εμφυλιοπολεμικές απόψεις του, μάλλον επηρεασμένος από τις φρικαλεότητες που είδε, τα εκτελεστικά αποσπάσματα και τα βάσανα χιλιάδων εκτοπισμένων και φυλακισμένων. Και τότε η Ασφάλεια συνέλαβε τον Μπελογιάννη, με όλο το παράνομο κλιμάκιο του ΚΚΕ.

Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018

Μικρά της Ιστορίας ΧΙΙΙ (το "ΟΧΙ")

"ΟΧΙ" ή μήπως "Alors c'est la guerre";



Μια λεπτομέρεια του τελεσιγράφου που επέδωσε ο Ιταλός πρέσβης Εμμανουέλε Γκράτσι στο δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά δεν έχει αξιολογηθεί όσο θα έπρεπε γιατί-προφανώς-χαλάει τον μύθο που διδάσκει η επίσημη ιστορία. Η ιστορία είναι ενδιαφέρουσα, γνωστή σε πολλούς. Το τελεσίγραφο παραδόθηκε χέρι με χέρι στον Μεταξά στις τρεις τα ξημερώματα της 27ης προς 28ης Οκτωβρίου του 1940 και ανακοίνωνε ουσιαστικά την ιταλική επίθεση στις έξι τα ξημερώματα της ίδιας μέρας, δηλαδή τρεις ώρες μετά.
Το κείμενο έλεγε τα εξής:

 Η ουδετερότης της Ελλάδος απέβη ολονέν και περισσότερον απλώς και καθαρώς φαινομενική. Η ευθύνη δια την κατάστασιν ταύτην πίπτει πρωτίστως επί της Αγγλίας και επί της προθέσεώς της όπως περιπλέκη πάντοτε άλλας χώρας εις τον πόλεμον.
Η Ιταλική Κυβέρνησις θεωρεί έκδηλον ότι η πολιτική της Ελληνικής Κυβερνήσεως έτεινε και τείνει να μεταβάλη το ελληνικόν έδαφος, ή τουλάχιστον να επιτρέψη όπως το ελληνικόν έδαφος μεταβληθή εις βάσιν πολεμικής δράσεως εναντίον της Ιταλίας. Τούτο δεν θα ηδύνατο να οδηγήση ή εις μίαν ένοπλον ρήξιν μεταξύ της Ιταλίας και της Ελλάδος, ρήξιν την οποίαν η Ιταλική Κυβέρνησις έχει πάσαν πρόθεσιν να αποφύγη. 
Όθεν, η Ιταλική Κυβέρνησις κατέληξεν εις την απόφασιν να ζητήση από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν -ως εγγύησιν δια την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησιν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβη δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινής προς την Αγγλίαν ρήξεως, ωρισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους.

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018

Τι γύρευαν οι γαριβαλδινοί στην Κρήτη;

Γαριβαλδινοί στην Κρήτη

Σημειώσεις πάνω στο ημερολόγιο του Giovanni Pasculli "Αποστολή στην Κρήτη 1866-67"



Το Αρκάδι είναι ένας κλασικός προορισμός των ημερήσιων σχολικών εκδρομών των νομών της Κρήτης, λόγω κυρίως της ιστορικής Μονής που βρίσκεται εκεί. Τον Μάρτη του 1866 ξεκίνησε άλλη μια κρητική επανάσταση και η Μονή Αρκαδίου, σε κάποια αρχική φάση, αποτέλεσε κάτι σαν διοικητικό κέντρο του αγώνα. Εκεί κάνανε συσκέψεις οι καπετάνιοι όλων των επαρχιών. Οι τουρκοαιγύπτιοι την περικύκλωσαν στις 9 Νοέμβρη του ίδιου έτους και ο ηγούμενος Γαβριήλ (σ.σ. στην πραγματικότητα, ο αντάρτης Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης-ο ηγούμενος είχε σκοτωθεί, αλλά έτσι έμεινε στη λαϊκή παράδοση), φοβούμενος εύλογα την σφαγή, προτίμησε, αντί να παραδώσει το μοναστήρι με τις εκατοντάδες γυναικόπαιδα και τους τραυματίες που είχαν βρει καταφύγιο μέσα, να βάλει φωτιά στην μπαρουταποθήκη και έτσι να ανατιναχτούν όλοι• κρητικοί και τούρκοι, άμαχοι και στρατιώτες. Οι νεκροί ήταν εκατοντάδες και ο κρότος της έκρηξης ακούστηκε-είπανε-μέχρι τον Χάνδακα. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου δεν ακούστηκε μόνο εκεί• ακούστηκε και από φιλελεύθερα αυτιά στην Ευρώπη, όπου αφενός ο επαναστατικός αναβρασμός του 1848 δεν είχε κοπάσει (τουναντίον, το 1871 θα γίνει η Κομμούνα του Παρισίου-γεγονός τεράστιας πολιτικής σημασίας όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια) και αφετέρου το λεγόμενο Ανατολικό Ζήτημα (η διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας) ήταν ένα σημαντικό στη διεθνή πολιτική σκηνή πεδίο παρέμβασης για τα κράτη που είχαν διαμορφωθεί στον ευρωπαϊκό χώρο τον 19ο αιώνα. Η αναμέτρηση των φιλελεύθερων και των μοναρχικών συνεχιζόταν, όσο συνεχιζόταν η διαμόρφωση εθνικών κρατών, όπως και η διάδοση προοδευτικών ιδεών-δημοκρατικών, σοσιαλιστικών, αντικληρικαλικών. Μέσα σ'αυτό το πλαίσιο, περίπου διακόσιοι ιταλοί γαριβαλδινοί (δηλαδή οπαδοί του Ιωσήφ Γαριβάλδη και της ιδεολογίας του) πήγαν εθελοντικά στην Κρήτη τον χειμώνα του 1866 προς 1867 να ενισχύσουν τους επαναστάτες. Επικεφαλής ενός αποσπάσματος αυτών ήταν ο Τζιοβάννι Πασκούλλι (Giovanni Pasculli), ο συγγραφέας του βιβλίου "Αποστολή στην Κρήτη", εκδ. Βικελαίας Δημοτικής Βιλιοθήκης 2018 σε μετάφραση της Κατερίνας Παπαδάκη, το οποίο στην πραγματικότητα είναι ένα ημερολόγιο, μέρα προς μέρα, της σύντομης παραμονής του στο νησί.

Παρασκευή 6 Ιουλίου 2018

Τι έγινε στη Βενεζουέλα επί Τσάβες;


ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ: Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ


Σημείωμα: Το άρθρο γράφτηκε το 2008 (για αυτό και το άρθρο κλείνει με τη φράση: Το άμεσο μέλλον θα δείξει αν τα πράγματα πάνε έτσι ή αλλιώς), πολύ πριν η "μπολιβαριανή" κυβέρνηση της Βενεζουέλας δείξει τα εμφανή σημάδια αποσύνθεσης και πολύ πριν ξεσπάσει η κοινωνική κρίση στη λατινοαμερικάνικη χώρα.  Σήμερα τα πράγματα είναι ρευστά. Παρόλη την εντατική προσπάθεια (με κάθε μέσο) της αντιπολίτευσης και των αφεντικών της να ανατρέψουν την κυβέρνηση (του Νικολάς Μαδούρο-ο Τσάβες έχει πεθάνει από το 2013), αυτή δείχνει ότι διαθέτει ακόμα σημαντική λαϊκή υποστήριξη. Ένας από τους λόγους είναι οι μεταρρυθμιστικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν σε όλο το προηγούμενο διάστημα και απέδωσαν καρπούς για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που για δεκαετίες ζούσαν στην απόλυτη εξαθλίωση. Η κοινωνική θέση τους πλεον βελτιώθηκε ή γεννήθηκε μια συγκεκριμένη προσδοκία ότι θα βελτιωθεί περαιτέρω. Μια από αυτές τις πολιτικές, ακόμα και αν δεν υλοποιήθηκε όπως είχε σχεδιαστεί, ήταν η αγροτική μεταρρύθμιση, από την οποία μπορεί κάποιος να καταλάβει πολλά και για το πολιτικό προφίλ του καθεστώτος που υπάρχει στη Βενεζουέλα, τις πολιτικές κατευθύνσεις. Όπως και για την κατάρρευση των προσδοκιών αυτών που περίμεναν ότι η περιβόητη "μπολιβαριανή διαδικασία" θα εξελισσόταν αλλιώς-προς έναν σοσιαλισμό. Πλέον μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα "για το που πάνε τα πράγματα", τώρα που και αυτή η μεταρρυθμιστική ορμή έχει σταματήσει.

Τρίτη 12 Ιουνίου 2018

Διάλογοι του Παζολίνι (IV)

Οι "Διάλογοι" του Πιερ Πάολο Παζολίνι (ΙV)



Εισαγωγή

Στην επιστολή που ακολουθεί εκφράζεται η (σύμφωνα με τον Π.Π.Παζολίνι, ωραιότερη στη ζωή ενός ανθρώπου) αγωνία του «θέλω να διαβάσω, θέλω να μάθω», όχι από έναν, για παράδειγμα, σαραντάχρονο που νιώθει ότι έχασε τον χρόνο του αμελώντας το διάβασμα και νιώθει την τρομερή έλλειψη, αλλά από έναν εικοσάχρονο, του οποίου όλη η ζωή βρίσκεται μπροστά στο κάτω κάτω. Είναι δηλαδή μια αγωνία που δεν εμπεριέχει κάποια απογοήτευση για τον χρόνο που χάθηκε (σύνηθες σε πολλούς ανθρώπους), αλλά για τον τρόπο που δεν βρίσκεται, για τα χρήματα που δεν υπάρχουν. Για τον Παζολίνι το δεύτερο δεν είναι πρόβλημα άξιο λόγου, αφού δεν κάνει την παραμικρή νύξη για αυτό. Πιστεύει (προφανώς) ότι θα βρεθεί κάπως η άκρη. Το πρώτο όμως του φαίνεται συναρπαστικό. Επειδή φανερώνει την ειλικρινή θέληση του εικοσάχρονου να μορφωθεί, να γνωρίσει την κουλτούρα.
(μέσα σε αγκύλες κάποιες δικές μου προσθήκες)

Τρίτη 5 Ιουνίου 2018

Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας (μικρό διήγημα)

Tο σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας (μικρό διήγημα)


Διάβαζα την περασμένη Κυριακή ένα κείμενο στην εφημερίδα του πατέρα μου. Αναφερόταν στον Δανό φιλόσοφο Σόρεν Κίρκεγκωρ και έγραφε πως κατ’ αυτόν  η απόφαση είναι μια στιγμή τρέλας. Και πως πρέπει να κυνηγάμε τα διλήμματα διότι η απάντηση που θα δώσουμε σε αυτά θα είναι με γνώμονα την ελευθερία μας, δηλαδή την ουσία της ύπαρξης μας. Μου άρεσε πολύ η τελευταία φράση. Η ελευθερία…η τρέλα…το δίλημμα…λέξεις που θα τις ζωγράφιζα παραμορφωμένες, να επαναλαμβάνονται περιστρεφόμενες, σαν μια ρόδα που γυρίζει τόσο γρήγορα  και οι ακτίνες της, όλες οι λεπτομέρειές της,  εξαφανίζονται. Μια ρόδα σε άσπρο φόντο. Το αν θα πράξουμε-συνέχιζε-το σωστό είναι αδύνατο να το ξέρουμε δεν έχουμε εγγυήσεις για αυτό.